PRONKSTUKKEN | Merktekens
Het Digestum Vetus is al enorm vaak onder de aandacht geweest en is misschien wel het meest belichte en onderzochte archiefstuk van het Stadsarchief Kampen. Je zou bijna vergeten dat er in het Stadsarchief Kampen nog veel meer te vinden is, dan het Digestum Vetus, dat zoveel aandacht krijgt.
Beeld van de middeleeuwen dankzij Peter Hendriksz
Het is dan echter ook een prachtbron, die laat zien hoe het dagelijks leven in de late middeleeuwen eruit zag. En dat notabene in Kampen, in onze eigen stad, buurten en straten. Veel dingen zijn bewust vastgelegd in beschrijvingen, woorden en letters die gezamenlijk een verhaal maken. Maar onbewust heeft de maker, de schrijver Peter Hendriksz, ook informatie nagelaten in zijn tekeningetjes die hij bij zijn teksten, commentaren en opmerkingen maakte. Die tekeningetjes zijn gemaakt op basis wat het toenmalige oog zag, en daarmee hoe de wereld eruit zag. Het laat zien, hoe men gekleed ging, hoe huizen eruit zagen, hoe biertonnen in elkaar zaten en hoe de galg er in die tijd bijstond. Afbeeldingen, die ons een blik gunnen in lang vervlogen tijden.
Kampen. Handelsstad. Hanzestad.
Kampen was een handelsstad. Lid van de Hanze. Contacten werden aangehaald en onderhouden via land- en zeeroutes. Het waren de inwoners van de stad Kampen die hier vorm aan gaven en ook Peter Hendriksz had oog hiervoor. Dat blijkt wel uit zijn opmerkingen over handeldrijven en ook de afbeeldingen die hij maakte van kogges geven een mooi inzicht. Naast de Hanze kon Kampen ook als autonome stad optreden. De Oostzeeharing vormde een zeer belangrijk basisproduct. Dit gebeurde vooral voor de westelijke kust van de Sont (Dragør) en er waren ook rechtstreekste handelsstromen van West- naar Noord-Europa. Belangrijke steden in Holland, Zeeland, Vlaanderen en Brabant speelden een rol. Kampen bleef hierin uiteraard niet achter..
Naast de handel in Oostzeeharing, was zeezout zeer belangrijk. Voedsel, en daarmee ook onder andere vis, moest immers voor langere tijd geconserveerd kunnen worden en dat zeezout was dus om die reden al kostbaar. Kampen had hierin concurrentie van de Hollanders en de Zeeuwen want allen haalden dit zeezout uit de winningsgebieden bij de zuidkust van Bretagne en de Gironde bij Bordeaux in Frankrijk. Verder was een belangrijke plek de monding van de Loire. Dit zout had zelfs een eigen naam: baaizout. Hiermee konden oude monopolierechten van onder andere de stad Lübeck omzeild worden die handelden in mijnzout uit Lüneburg.
Old school logo's of handtekeningen
De handel zal een zeer actieve bezigheid zijn geweest en meerdere personen, koop- en handelslieden, verdienden er een goede boterham mee. In het Digestum Vetus worden namen genoemd van deze lieden. Een leuk dieper inzicht in de toenmalige gang van zaken biedt folio 50: Hierop staan de handelsmerken van deze kooplieden.
Wij gebruiken tegenwoordig het woord ‘handtekening’. In de 15e eeuw werden onder andere handelstekens, merktekens of huismerken gebruikt om eigendommen te markeren. Een lijst van deze tekens, en wie welk teken hanteerde, staat in het Digestum Vetus. Zo, op het eerste gezicht, zouden deze tekens aangezien kunnen worden voor runentekens. Maar hier zijn het tekens waarmee bijvoorbeeld handelsgoederen in tonnen werden gemerkt door dit teken in het hout te krassen. Handelswaar kon zo, wat eigendom betreft, herleidt worden naar de rechtmatige eigenaar.
Kampen Koggestad - Geheimen van de IJsselkogge