PRONKSTUKKEN | DAG VAN DE BOUW
Aan de rand van het oude centrum in Kampen, adres Broederweg 34, staat sinds ongeveer 1911 de Gereformeerde Kerk. Het is een statig, solide ogend gebouw, met rijzige bakstenen muren en zelfs steunbeerachtige elementen.
Sobere bouwstijl
Dit pand is een ontwerp van architect Tjeerd Kuipers maar die liet zich enorm inspireren door een andere bekende architect: H. P. Berlage. Blijkbaar viel deze sobere bouwstijl in de smaak bij vooral de Gereformeerden in die tijd, want Kuipers heeft meer van dit soort kerken ontworpen op basis van Berlagiaanse ideeën: Grote, vlakke bakstenen muren, rondboogvensters en hier en daar elementen in natuursteen.
Bouwtekeningen in het archief
Tussen de oude bewaard gebleven bouwtekeningen uit 1910 die in het Stadsarchief Kampen liggen opgeslagen, duiken al de eerste exemplaren op van de bouw van deze kerk. Deze tekeningen worden ook wel ‘blauwdrukken’ genoemd: witte tekeningen op donkerblauw papier. Foto’s van deze bouw had het Stadsarchief Kampen echter niet.
Prachtige schenking aan het archief
In oktober 2018 kwam een berichtje binnen bij het Stadsarchief Kampen, van een mevrouw in Amsterdam. Ze had eventueel een paar foto’s voor het Stadsarchief Kampen uit een nalatenschap. De bijgevoegde scans lieten een pand in aanbouw zien: balken, stellages en trotse mannen die blijkbaar poseren voor de foto. Het zal in die tijd, vermoedelijk 1911 of 1912, en hele toer geweest zijn om deze foto te maken. Waarschijnlijk was het hoogste punt in de bouw van het pand bereikt, het pand dat uiteindelijk de Gereformeerde Kerk aan de Broederweg zou gaan worden.
Een foto kan meer vertellen dan duizend woorden, wordt wel eens gezegd. Het was dan ook fantastisch, om deze foto’s als schenking in het Stadsarchief Kampen te mogen opnemen. Hiermee is weer een klein stukje geschiedenis toegevoegd en inzichtelijk gemaakt en zal dit bewaard blijven voor de toekomst van Kampen.
Bij het zien van zo’n foto, komen toch ook wel vragen op, als: Hoe ging zo’n bouw eraan toe in die tijd, zo rond 1911, 1912? In wat de nok van de kerk zal gaan worden, zie je stoer een bouwvakker of timmerman zitten, poserend voor de foto. Last van hoogtevrees had hij zeker niet want hij zit gewoon op de balk. Wat daarbij dan ook opvalt is, dat deze man daar totaal ongezekerd zit. Ook zijn collega’s, her en der gepositioneerd, lijken het de meest normale gang van zaken te vinden.
De arbeidsomstandigheden van weleer
Loopplanken als steigers liggen los en langs deze steigers is geen railing bevestigd. Tegenwoordig ondenkbaar met de strenge ARBO-voorschriften. En die voorschriften zijn er niets voor niets, zeker als je je realiseert, wat de risico’s op zo’n bouwplaats in vroeger tijden kon zijn. Gelukkig zijn er nu richtlijnen om dergelijke risico’s zo veel mogelijk te verminderen. Ook zijn op de foto een paar heren met een hoed herkennen. Dat waren blijkbaar de heren van een hogere speciaal-maatschappelijke status. Misschien, dat één van deze heren architect Tjeerd Kuipers is, of opdrachtgevers van de bouw.
Andere aanwezigen op de bouwplaats dragen namelijk een pet. Dit was in die tijd meer weg gelegd voor de meer arbeidende stand in de samenleving. We kennen nog steeds de uitdrukking ‘Jan met de pet’, waarmee vaak de ‘gewone man’ wordt bedoeld.