PRONKSTUKKEN | BOTTERS
Botters, punters…..botterrace…..!!
“Opa, kijk ik vond op zolder,
’n foto van een ouwe boot,
is dat nog van voor de polder,
van die ouwe vissersboot”
De Zuiderzee
De Zuiderzee, die zo vaak naast de grote rijkdom voor veel steden wat betreft handel en visserij, ook veel rampen bracht. Rampen zoals overstromingen, waarbij de bevolking de macht van het water in volle kracht en omvang ervoer. Uiteindelijk heeft dit geleid tot de inpoldering van de Zuiderzee. Daarmee verdween een hele wereld op zich. Nederland heeft met de strijd tegen het water, en daarmee ook de inpoldering van de Zuiderzee, internationaal veel roem verworven.
De tijd van weleer is nostalgie geworden, want soms wordt er in een soort van weemoed op teruggekeken. Daarbij wordt dan het verleden ook wel eens geïdealiseerd, maar in werkelijkheid was het bitter hard werken. Zeker voor de vissers op die Zuiderzee, waar het woest tekeer kon gaan. ‘De vis wordt duur betaald…’, is wel eens de uitspraak geweest, waarmee ook bedoeld kon worden dat vissers op zee het leven lieten. Soms gebeurt dit nog wel eens. Een gemeenschap zoals die op Urk weet hiervan mee te praten.
Cultureel erfgoed
Toch wil niet zeggen dat nostalgie slecht is. Het kan goed zijn voor een bepaald voortbestaan in gedachten en overdragen van ideeën. Hierbij kan dan ook gedacht worden in het bewaren en overdragen van cultureel historisch erfgoed. Want de wereld van de Zuiderzee is bijna verdwenen. Bijna, want hier en daar zijn er nog uitingen van. Helaas wel veel kunstmatiger in leven gehouden dan dat het ooit was. Maar er zijn nog herinneringen. Zo kan gedacht worden aan het Zuiderzeemuseum Enkhuizen, diverse musea en oudheidkamers in diverse steden en dorpen om de voormalige Zuiderzee en de vele folkloregroepen die klederdracht en oude gebruiken in ere houden. Gelukkig zijn er ook mensen, die al dan niet in groepsverband, als vereniging, die zich inzetten voor het goede doel tot behoud van cultureel erfgoed.
Varende monumenten
Zo is er de Stichting tot behoud Kamper Botters. Zij willen oude visserijvaartuigen in oude luister herstellen en beheren. Dit, omdat het voor een stad, een gemeenschap, als Kampen van historische betekenis is. Zij zien oude vissersboten, als botters en punters, als varende monumenten. Vroeger waren er veel visserssteden, ook om de Zuiderzee, die een ‘Bruine vloot’ hadden. Genoemd naar de geteerde, en daardoor bruin gekleurde zeilen. Dit was een conserveringstechniek ter behoud van het materiaal tegen het zware, intensieve gebruik en de woeste natuurinvloeden op zee.
Nog steeds zijn er steden als Kampen, Elburg en Harderwijk, waar historische vissersschepen worden gekoesterd. Het is echter maar een fractie van datgene wat er oorspronkelijk moet zijn geweest. De generatie die dat alles nog in volle luister en omvang heeft meegemaakt wordt met de dag kleiner. Wat dat betreft is tijd de vijand van de mens.
25e editie Oostwalbotterrace
Soms zijn er echter nog momenten waarop er aandacht en beleving is voor al dit cultuurhistorisch erfgoed. Zo wordt ook dit jaar de Oostwalbotterrace georganiseerd. Veel historische vissersschepen, waaronder botters, doen aan deze 25e editie mee. Er is een race op het Ketelmeer maar vooraf wordt er verzameld bij het Stadsfront Kampen. Dit is op vrijdag en zaterdag 28 en 29 juni 2019. Heel even is er dus een opleving, een sprankje, van de vroegere dagen te ervaren.
Fotobijschrift: Een drietal schippers en schipperskinderen bij de Buitenhaven. Datering: 1910 - 1920.