Pronkstuk | Schokker Klederdracht
Aan het begin van de twintigste eeuw was klederdracht een heel normaal verschijnsel in het Nederlandse straatbeeld. Vooral de boerenstand uitte zich hierin in al hun eigenheid. Elke streek had op deze wijze een eigen dracht en was daarmee een belangrijk onderdeel van de folklore, net als dialecten en bepaalde gebruiken als het naoberschap, het omzien naar elkaar als buren in tijden van hulpbehoevendheid en nood.
Zowel mannen, vrouwen als kinderen hadden in de klederdracht hun werkgoed en hun ‘mooie goed’, dat vaak alleen op zondag en op hoogtijdagen uit de kast kwam, vaak een kabinet. Motten werden bestreden met tabaksbalen.
Klederdracht vertelt ons ontzettend veel
Of de drager getrouwd of ongetrouwd was, of in de rouw en dan ook vaak, hoe lang die rouw al duurde en om welke familierelatie het ging.
Ook de stand kon worden afgelezen. Dat was belangrijk want de standen werden lange tijd immers gezien als de wil van God. Dit was niet bijvoorbeeld af te lezen aan alleen de kleding, maar ook aan accessoires als sieraden.
In Kampen was Kampereiland erg belangrijk wat betreft de klederdracht want daar waren de grote boerderijen. Maar ook het omliggende gebied, zoals Schokland en de noordwest Veluwe kende klederdracht. Soms waren er invloeden over en weer die zorgden voor veranderingen, want ook in de klederdracht waren veranderingen en werden mode tendensen uit de steden (de ‘burgerdracht’) gevolgd.
Klederdracht verdwenen
Klederdracht is inmiddels uit het dagelijks straatbeeld verdwenen, op enkele lokale plekken na. Staphorst is hiervan een grote bekende. Ook wordt het nog gedragen op shows en bijeenkomsten van heemkundige verenigingen of klederdrachtgroepen die de geschiedenis onder de aandacht willen blijven brengen.
Na de Tweede Wereldoorlog en de opkomst van de jongerencultuur vanaf de jaren ’50 en ’60 is het met klederdracht gedaan. Nu zijn het Nikes en spijkerbroeken met merknamen als Jeans en Levi’s die het straatbeeld domineren. Wat zal de toekomst brengen…?
Schokland
Dat soms niet alleen klederdrachten verdwijnen maar ook hele samenlevingen, bewijst wel het verhaal van Schokland. Dit eiland in de Zuiderzee werd in 1859 ontruimd omdat het leven door de afkalving steeds meer gevaar liep. Schokkers weren verspreid over het leefgebied rondom de Zuiderzee. Zo kwam ook een deel in Kampen terecht, die ‘mochten’ wonen in Brunnepe.
De gemiddelde Kampenaar haalde de neus op voor de Schokkers. Veel van deze Schokkers echter bleven trouw aan hun identiteit, onder andere door nog lang hun eigen klederdracht te dragen in het Kamper en Brunneper straatbeeld.
Klederdracht in beeld
Wanneer u op deze link klikt krijgt u de resultaten te zien van afbeeldingen uit onze beeldbank met klederdracht als onderwerp.
Afbeelding K001155. Man en vrouwen in Schokkerklederdracht. Ingekleurde litho van R. de Vries jr. uit circa 1850. Via deze link komt u bij de foto uit dit artikel.