Pronkstukken | Dijkrecht Mastenbroek

Wat is een waterschap nu eigenlijk precies ?  Een waterschap is een overheidsinstantie die de waterhuishouding in een bepaald gebied regelt. Hieronder valt onder andere het zuiveren van het oppervlakte water en het onderhouden van dijken. Met andere woorden: droge voeten en schoon water. Er zijn in Nederland 27 waterschappen.

Rond 1450 werd voor het eerst Waterschap Mastenbroek genoemd. Mastenbroek was de naam waarmee de lage landen in Salland langs Zuiderzee, Zwartewater, Meppelerdiep en Reest werden aangeduid. In dit gebied bezaten de aangrenzende steden en marken gebruiksrechten “Communitas Sallandie” werd het daarom ook wel genoemd.
In de 12e en 13e eeuw werden door de bisschoppen grote stukken hiervan aan Hollanders en Friezen ter ontginning gegeven, voornamelijk ten oosten en ten noorden van het Zwartewater, maar ook elders. Vooral de marke van het kerspel Zwolle, en ook andere omliggende marken, verzetten zich tegen verdere vervreemding. Zij deden dit onder leiding van de heer van Voorst, die daar ook rechten bezat. Na langdurige twisten en onderhandelingen, vond men in de 14e eeuw een oplossing, die neerkwam op de verdeling van de rest van Mastenbroek onder de gerechtigden. Deze werd in 1364 uitgevoerd door landmeter Frederik Stoyveken. Toen werd ook direct de onderhoudsplicht vastgesteld van dyken, wegen, weteringen en bruggen. De marke was een “waterschap” geworden.

Het oudste gedeelte van het dijkrecht van Mastenbroek werd tussen 1453 en 1465 opgesteld (nr.45).  Het Stadsarchief Kampen herbergt tevens een handschrift anno 1588 wat o.a. bevat het Dijkboek van Mastenbroek, het Dijkrecht van Mastenbroek (opgave van morgen- en roedental), een opgave van wegen en weteringen en het Dijkrecht van Salland (nr. 46).

In de grondwet van 1815 werd het toezicht en het gezag aan de Provinciale Staten opgedragen. De polder Mastenbroek omvat 8888 bunder. Een bunder is 10000 vierkante meter.