• Home
  • Educatie
  • Onderwerpen Profielwerkstuk en Praktisch Onderzoek

Onderwerpen Profielwerkstuk en Praktisch Onderzoek

Op deze pagina vind je de tijdvakken uit de geschiedenis met daarbij het nummer van het kenmerkende aspect* waarbij het Stadsarchief Kampen een bron heeft. 

Op deze pagina vind je de tijdvakken uit de geschiedenis met daarbij het nummer van het kenmerkende aspect* waarbij het Stadsarchief Kampen een bron heeft. Deze pagina is altijd in bewerking en wordt regelmatig aangevuld. Voor de beste weergave bekijk je deze pagina vanaf je laptop of PC.

 *Kenmerkende aspecten zijn de belangrijkste hoofdgebeurtenissen en perioden in de geschiedenis. Deze gebeurtenissen en perioden moet iedere Nederlander weten. De Canon van Nederland (www.canonvannederland.nl) wordt op scholen ook vaak gebruikt. Hierin vind je de gebeurtenissen die betrekking hebben op de Nederlandse geschiedenis. 


 

De 10 tijdvakken en periodes

 

Het Tijdvak met onze bronnen   

 

Tijdvak 4 Tijd van steden en staten 


Hoge en late Middeleeuwen (1000-1500) 

We hebben heel veel bronnen in ons archief bij dit tijdvak. Deze zijn allemaal geschreven in het ‘oudschrift’. Dat is voor ons zelf bijna niet te lezen. Je hebt dus een vertaling (transcriptie) nodig naar het hedendaags Nederlands. Van een aantal van deze bronnen hebben we een vertaling. Van een aantal ook niet. Vraag altijd even bij ons na of er een vertaling is. 

Aspect 13: Opkomst handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van en agrarisch-urbane samenleving: 

‘De Abel’

Dit is een charter (oorkonde met zegel)) over de Ommelandvaart en de Hanze en handel op het Oostzeegebied. Het oudste archiefstuk uit onze collectie. 


De Acta


Betrekkingen met Terschelling en de bouw van de Vuurtoren, de Brandaris. Dit, voor handelsbetrekkingen en goede veiligheid voor de Kamper zee- en handelslieden. 

Rechtspraak in Kampen


Gilden en Ambachten

 

Aspect 14: Opkomst Stedelijke Burgerij


Bevolking

Kampen heeft het op een na oudste Burgerboek van Nederland. Zierikzee is ons net een maand voor. Jammer! Maar net zo interessant: 

  • Burgerboeken Kampen 1302-1868. Toegangsnummer 00001, inventarisnummers 331-334

 Stadsrechten 

  • Dat Gulden Boeck. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 00006 Vertaling aanwezig in de Archiefbibliotheek, P00113/1 Stadsregten

Kampen 

Adel

Stadsontwikkeling / Plattegrond

  

Aspect 15: Conflict Christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben. 

  • Kamper Almanak jaargang 1974, ‘BISSCHOP JAN VAN ARKEL EN HET OVERSTICHT’: https://www.kamperalmanak.nl/downloads/almanak1974/kamper_almanak_1974_06_oversticht.pdf
  • Bevestiging privileges van Kampen door de bisschoppen van Utrecht: Regesten 10, 25, 33, 34, 39, 42, 54, 90, 91, 120, 140, 233, 272, 362, 402, 422.
  • Acta: Register met privileges 1302-1645. Toegangsnummer 00001, inv. nr. 4.
  • Kamper Almanak jaargang 2018, ‘Het Digestum Vetus: een blik in het stedelijk leven in de late middeleeuwen’: https://www.kamperalmanak.nl/downloads/almanak2018/Kamper_Almanak2018_22_digestum_vetus.pdf
  • Digestum Vetus (digitaal bestand) (P00182/3 Vertaling Kees Schilder, aanwezig in het Informatiecentrum).



  • Digestum Novum(Vertaling Kees Schilder, ongenummerd. Aanwezig in Informatiecentrum) Toegangsnummer 00001, inv. nr. 242-248
  • Acte privilege Guido, elect van Utrecht, geen burger van Kampen mag voor een kerkelijk tribunaal berecht worden (Meerdere Charters, transcriptie of korte beschrijving in DON I.). Toegangsnummer 00001, inv. nr. 2227 (DON I, pag. 75 Bul met loden zegel): In verlengde hiervan de 2228).
  • Kamper Almanak jaargang xx, ‘De chartercollectie van de stad Kampen; 
    https://www.kamperalmanak.nl/downloads/almanak2017/Kamper_Almanak_11_chartercollectie.pdf
  • Pauselijk bul met loden zegel Collatierecht benoeming pastoors in 1525-1531. Toegangsnummer 00001, 2247 (Don I, pagina 77/ 78):

 Terug naar boven


 

Tijdvak 5 – Ontdekkers en hervormers | Vroegmoderne tijd van 1500 tot 1600

Aspect 18: Begin van de Europese overzeese expansie

Reizen


Atlassen

Vrede van Stralsund


Aspect 19: Veranderend mensbeeld Renaissance en nieuwe wetenschappelijke belangstelling 


Bouwkunst

In de Archiefbibliotheek bevinden zich meerdere stokoude werken over bouwkunst en bouwkunde, waarbij volgens o.a. de afbeeldingen terug wordt gegrepen op de Klassieken: C692 (stelling 30-3-4),  C1193,  C1196 (stelling 30-4-2),  C1197. 

 Plantkunde


Aspect 20: Hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

  • Hier kan ook het al bij nr. 19. Eventueel boekwerken in Grieks en Latijn maar daarvoor moet je die talen machtig zijn. 

Aspect 21: Protestante Reformatie met splitsing van de christelijke Kerk in West-Europa 

  • Proefschrift De Reformatie in Kampen in de 16e eeuw: https://theoluniv.ub.rug.nl/183/1/1990%20Pol.pdf
  • Kamper Canon 2010, De Reformatie: 
    https://www.kamperalmanak.nl/downloads/almanak2010canon/Kamper_Canon_18_De_Reformatie.pdf
  • Kamper Almanak jaargang 2021, De Reformatie in IJsselmuiden: https://www.kamperalmanak.nl/downloads/almanak2021/KA2021_25_historischebijdrage_ijsselmuiden.pdf
  • Kamper Almanak jaargang 2015, over ketterij, ‘Johan Pael om de religie uit Kampen gevlucht en de processen om zijn nalatenschap’:  https://www.kamperalmanak.nl/downloads/almanak2015/11ka15historische_bijdragen_pael.pdf
  • Verantwoording voor de Raad van Kampen van Heer Berent Andriessen, beschuldigd van ketterij, 3 juni 1559. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2257
  • Stukken betreffende de zaak van Peter Warnersz. en Johan Willemsz. Boekdrukkers, beschuldigd van het drukken van fameuze boeken en liederen. 1566 (Hierover gepubliceerd in de Kamper Almanak 2015, pag. 189 e.v.). Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2258.
    Deze situatie is zeer bekend in Kampen. De processtukken zijn in Oudschrift. De liederen zijn gedrukt. Hierover is wel literatuur te vinden, o.a. in de VORG en de Kamper Almanak). 
  • Ingekomen brief van aartshertog Matthias, houdende toestemming om de gereformeerden van Kampen een kerk toe te wijzen. 2 september 1578. Met en request, ondertekend door 118 gereformeerde ingezetenen. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2263.
  • Ingekomen brief van Michael Hetsroey, pastoor van Kampen, houdende klacht, dat vele ingezetenen hun kerkelijke plichten niet vervullen. 7 april 1570. Met aantekeningen betreffende personen, die zich bekeerd hebben of uit de stad gebannen zijn, alsmede betreffende diegenen die uit andere plaatsen gekomen zijn. 1570-1573. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2262.
  • “articulen van den predicanten den Magistraat van Campen voirgestelt, die sie angenoemen hebben te beantwoirden”. Verzoek aangaande de totstandbrenging der reformatie, 12 april 1581. Met concept der beantwoording.Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2264
  • Minuten van uitgaande brieven van burgemeesters, schepenen en raad van Kampen, betreffende het ongeoorloofd houden van vergaderingen door de remonstranten 1618-1620. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2275.

  Terug naar boven

 

Tijdvak 6 – Regenten en vorsten | Vroegmoderne tijd van 1600 tot 1700

Aspect 23: Het streven van vorsten naar absolute macht

  • Ingekomen stukken bij de Staten van Overijssel, betreffende hun weigering om gedeputeerden naar de vergadering de Staten- Generaal te Brugge te zenden. 1582. Afschrift. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2731. 

Aspect 25: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van de wereldeconomie. 

  • Acte van verklaring, t.o.v. burgemeesters, schepenen en raad van Kampen, van Jacobus Claesz, aangaande de aanwezige goederen in zijn door de Franse kaper Magdalena genomen kogge 31 juli 1486. Toegangsnummer 00001, inventarisnummer 2080.

  Terug naar boven

Tijdvak 7 – Pruiken en revoluties | Vroegmoderne tijd van 1700 tot 1800 

Aspect 27: rationeel optimisme en ‘verlicht denken’, dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen. 

  • Hiervoor de archieven van bijvoorbeeld de Weeshuizen: kinderen opvangen en betere mensen maken. 



  • Het verlichte denken komt naar voren in het oprichten in 1770 van een Vrijmetselaarsloge in Kampen: de ‘rede’.: constitutiebrief.

Ancien Regime

Regenten en deftige families in de steden, die de macht hebben. Hieruit ontstaat dan bijvoorbeeld de adel:

Aspect 30: Democratische revoluties in Westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

  Terug naar boven

Tijdvak 8 – Burgers en stoommachines | Moderne tijd van 1800 tot 1900


Aspect 31: Industriële samenleving (in Kampen)

Berk

Sigarenindustrie

Kanis en Gunnink

 Plattegronden 

 Stoomvaart

 

   Terug naar boven

 

 

Tijdvak 9 – Tijd van burgers en stoommachines | Moderne tijd van 1900 tot 1950


Aspect 40: Het voeren van twee wereldoorlogen: 

WO I: Belgische vluchtelingen

WO II: 

 Foto’s beeldbank Stadsarchief internet, zoekterm ‘Wereldoorlog’ (voor NSB-burgemeester Sandberg: ‘Sandberg’):  

  • F002973 Arrestatie van Johan Boesveld, adjudant bij de marechaussee, per 1 januari 1943 hoofd van het Kamper politiekorps.
  • F003273 Leden van de W.A. (Weerbaarheidsafdeling) in zwarte uniformen was de sterke arm van de N.S.B.
  • F003138 Jhr. Ir. E.F. Sandberg voor het Raadhuis tijdens het defilé ter gelegenheid van zijn installatie als burgemeester van Kampen. Burgemeester Sandberg was lid van de NSB (Nationaal Socialistische Beweging).
  • F003139 Jhr. Ir. E.F. Sandberg en gasten voor het Raadhuis tijdens het defilé ter gelegenheid van zijn installatie als burgemeester van Kampen. Burgemeester Sandberg was lid van de NSB.
  • F003143 Defile van de Jeugdstorm ter gelegenheid van de installatie van Sandberg, E.F. als burgemeester van Kampen.
  • F003280 Bijeenkomst van de ontbinding der 1e W.A. op 26 dec 1935 in de Apollohal te Amsterdam.
  • F003309 Een juichende menigte in de Oudestraat voor het Raadhuis bij de ontvangst ten stadhuize van onder meer de commandant van het A-squadron 7th Reconnaissance Regiment, F003310 Om ca. 10.30 uur ging er een Humberpantserwagen van het A-Squadron 49th Reconnaissance Regiment (49th British (West Riding) Infantry Division, ook: "Polar Bear Division" genoemd) door de Oudestraat,
  • F008745Een nacht voor de bevrijding bliezen de Duitsers op enkele plaatsen de spoorlijn Kampen-Zwolle op. Hier bij de brug over de Bischopswetering in de Mastenbroekpolder.
  • F009204 Een gebombardeerde IJsselbrug.
  • F003143 Defile van de Jeugdstorm ter gelegenheid van de installatie van Sandberg, E.F. als burgemeester van Kampen.

Boeken, die als bron zijn te beschouwen (archiefbibliotheek):

  • A00104 Herinnering en Herdenking op donderdag 31 mei 1945
  • C02337 Herdenking van Oorlogsslachtoffers uit de gemeente Kampen op maandag 09 juli 1945 om 20:00 uur in de Bovenkerk
  • B00642 Het Roode-Kruis contra Hakenkruis : het roode-kruiswerk in Kampen en IJsselmuiden gedurende den oorlogswinter 1944-1945
  • B05538 V = Victorie : oorlogsaffiches 1940 – 1945.
  • C00785 Krantenknipsels (de Tweede Wereldoorlog).
  • C02615 en C02616 Toekenning eretekenen en eervolle onderscheidingen.
  • C02904 Oorlogsherinneringen 10-11 mei 1940. Herinneringen aan de meidagen van 1940 van een soldaat die tijdens de mobilisatie in Kampen was gelegerd.
  • P00188/102 Vliegtuigwrakken

   Terug naar boven

 

Tijdvak 10 – Tijd van Televisie en computer | Moderne tijd van 1800 tot 1900

 

Aspect 45: Verdeling ideologische blokken, wapenwedloop atoomoorlog: 

 

Nog een keer voor de zekerheid: Hier vind je allemaal tips: Hoe doe ik onderzoek in een archief. Superhandig!



Geplaatst op: maandag, 20 november 2023. in: Voortgezet onderwijs, Educatie