PRONKSTUKKEN | Handel en wandel van weleer
Wat heeft het Stadsarchief Kampen toch een prachtige stukken in de collectie. Telkens is er achter de grote deur van het Archiefdepot iets moois te vinden waardoor er meer inzicht ontstaat over de geschiedenis van de stad Kampen en omstreken.
De ene keer zijn het vrij onbekende stukken die een beeld kunnen vormen en de andere keer zijn het heel bekende stukken die, door er toch weer eens goed naar te kijken, een nieuw licht kunnen bieden of een besef, van een lang vervlogen tijd.
Zoals nu de mensen in Kampen door de straten gaan, in hun huizen wonen en in winkels en bedrijven werken, naar school gaan of naar de kerk, te vinden zijn in het centrum, of op de IJssel. Hoe zou dat alles geklonken hebben? Hoe zou het in die tijd geroken hebben? Wat werd besproken aan de keukentafel en wat leefde er op de kades van de IJssel in de hoofden van de vele handelslieden? Soms dringt een besef door, dat we niet eens zo heel veel van onze voorouders verschillen. De stadsplattegronden van Joan Blaeu brengen deze gedachten boven.
Stadsplatttegrond
Het Stadsarchief Kampen heeft meerdere exemplaren, zij het wel verschillende edities, waardoor soms hele kleine verschillen te traceren, en daarmee te dateren, zijn. Twee van deze stadsplattegronden zijn ingelijst, omdat ze ooit aan de muur hingen bij de heer Krans, een verzamelaar die helemaal gek was van oude objecten die een relatie hadden met de stad. De ene van de twee kaarten is zwart-wit, de andere in kleur.
De stadsplattegronden laat een welvarende stad zien, in volle glorie. Naast de bebouwing vallen ook de grote open groene terreinen op. Op de IJssel varen allerlei soorten schepen af en aan. De kaart van Blaeu stamt uit een tijd dat er geen kogges meer voeren. Die waren toen al ouderwets en uit de tijd. Maar dat neemt niet weg, dat zijn kaarten een impressie geven, dat de rivier een belangrijke levens- en handelsader was voor onze stad.
Joan Blaeu
Joan Blaeu was een man van zijn tijd, de 17e, Gouden, eeuw. Van Deense afkomst en geboren rond 1599 studeerde hij in Leiden en Padua, trouwde en werd vader van zes kinderen. Hij volgde zijn vader op in de Amsterdamse zaak, samen met zijn broer Cornelis die echter in 1642 overleed. Naast het vak van Cartograaf was Joan Blaeu ook nog examinator voor stuurlieden die bij de Verenigde Oost-Indische Compagnie, de VOC, werkten. In 1673 overleed hij en werd begraven in de Westerkerk te Amsterdam.
Belangrijk werk van Blaeu was het uitgeven van atlassen. Deze atlassen zijn tegenwoordig zeer vermaard en hebben wel klinkende titels, zoals: ‘Toneel der Steden van de Vereenigde Nederlanden’, ‘Toneel des Aerdrycks’, ‘Atlas Maior’ [Grote Atlas, de duurste op dat moment in zijn soort].
De atlassen en kaarten laten zien, dat de bewoners van de Lage Landen geïnteresseerd waren in de wereld om hen heen. Het diende ervoor, om handelslieden de weg te wijzen maar ook om eventuele militaire wetenswaardigheden vast te leggen als vestings- en verdedigingswerken.
Tegenwoordig worden kaarten onder andere veelal door toeristen gebruikt om de weg langs bezienswaardigheden af te leggen. Zo ook in Kampen. Kaarten spelen dan een prominente rol. Zo prominent, dat dergelijke kaarten permanent binnen handbereik liggen om te worden gebruikt en geraadpleegd. Zo zie je maar: of in de zeventiende eeuw, of in de eenentwintigste: kaarten blijven van belang. Analoog of digitaal. Velen weten al niet eens meer wat te doen zonder tomtom of googlemaps…